Aminozuren

Wat is een aminozuur?

Aminozuren zijn de bouwstenen waaruit eiwitten bestaan.

Er zijn vier mogelijke alfabetische waarden voor een nucleotide: T, C, A en G in DNA en A, C, G en U in RNA. Een opeenvolging van drie nucleotiden wordt een codon genoemd en bepaalt de cellulaire synthese van aminozuren. Elke specifieke volgorde van aminozuren vormt een eiwit en geeft het zijn chemische eigenschappen en specifieke functies.

Eenvoudig gezegd: een eiwit is een keten van DNA-codes en een aminozuur komt overeen met een triplet, dat wil zeggen drie letters, met een zuurgroep en een aminogroep.

Soorten aminozuren

Er zijn hoofdzakelijk twee verschillende soorten aminozuren: essentiële en semi-essentiële aminozuren.

Essentiële aminozuren kunnen door het menselijk lichaam niet of in onvoldoende hoeveelheden worden gesynthetiseerd, terwijl niet-essentiële, of semi-essentiële, aminozuren soms op natuurlijke wijze in het lichaam worden aangetroffen, uit andere aminozuren. Ze worden zo genoemd omdat hun bron uitgeput raakt tijdens de groei of in geval van ziekte. Andere aminozuren zijn niet betrokken bij de eiwitsynthese, maar hebben toch fysiologische functies, zoals taurine, dat een antioxiderende en ontspannende werking heeft op de gezondheid van spieren en hart.

De basisaminozuren

Er zijn precies twintig aminozuren die de basis vormen van de proteïnesynthese in elk levend wezen. Ze bestaan allemaal uit koolstof, maar slechts 19 ervan bestaan ook uit waterstof, zuurstof en stikstof.

Ongeveer de helft van de aminozuren kan rechtstreeks door het menselijk lichaam worden aangemaakt. Maar essentiële aminozuren worden niet door ons lichaam gesynthetiseerd en wij zijn dus verplicht ze via onze voeding te verstrekken.

Er zijn 9 essentiële aminozuren: methionine, tryptofaan, lysine, fenylalanine, threonine, valine, leucine, isoleucine en histidine.

De overige 11 zijn semi-essentieel: glutamine, glycine, proline, serine, tyrosine, asparaginezuur, glutaminezuur, alanine, arginine, asparagine en cysteïne.

Waar worden aminozuren voor gebruikt?

Aminozuren vormen eiwitten en peptiden, die de structuur en de stofwisseling van alle cellen in het menselijk lichaam vormen, waardoor zij zeer specifieke eigenschappen krijgen. Hun functie is essentieel, aangezien zij, na water, het grootste deel van de lichaamsmassa uitmaken.

Eiwitten zijn overal in het lichaam actief en bevinden zich dan ook in bloedcellen, huid, beenderen, spieren, hormonen en enzymen. Waar worden proteïnen voor gebruikt? Hoofdzakelijk voor spiersamentrekking, weefselherstel en vitale functies zoals groei, spijsvertering, voortplanting enz.

Methionine

Dit essentiële aminozuur speelt een fundamentele rol in de biosynthese van eiwitten. In feite is methionine de startschakel in alle eiwitketens. Het is actief bij de celvernieuwing, vooral in de lever, de spieren en het haar, en heeft natuurlijke antioxiderende eigenschappen, vooral wanneer het vergezeld gaat van vitamine B12, die de assimilatie ervan vergemakkelijkt.

BCAA's

Branched Chain Amino Acid (BCAA's) zijn vertakte-keten aminozuren, d.w.z. samengesteld uit leucine, isoleucine en valine, essentiële aminozuren, die zeer veel voorkomen in de sport. Zij maken het met name mogelijk op natuurlijke wijze aan massa te winnen dankzij hun anabolische deugden. BCAA's zijn populair bij bodybuilders en helpen de zenuwvermoeidheid onder controle te houden en het spierweefsel te beschermen tegen katabolisme.

Tyrosine

Tyrosine is een semi-essentieel aminozuur. Het bevordert de goede werking van de schildklier, maar ook van de hersenen. Het is betrokken bij de synthese van schildklierhormonen en bepaalde neurotransmitters, zoals adrenaline, noradrenaline en dopamine. Het verhoogt onder andere de concentratie en motivatie.

Glutamine

Van de semi-essentiële aminozuren is glutamine het meest overvloedig aanwezig in plasma. Het wordt hoofdzakelijk gebruikt voor het vervoer van stikstof en wordt gebruikt door alle zich snel vermenigvuldigende cellen, vooral in de darm, maar ook door de nieren en de lever. Glutamine wordt hoofdzakelijk door de spieren aangemaakt. Daarom verhoogt regelmatige lichaamsbeweging het peil ervan in het bloed. Stress daarentegen heeft het tegenovergestelde effect en vermindert de hoeveelheid glutamine.

Glucosamine is afgeleid van glutamine en glucose en is van nature aanwezig in bindweefsel en kraakbeen. Samen met chondroïtinesulfaat vormt het collageen en zorgt het voor een gezonde huid en pezen.

Creatine

Het is een niet-essentieel aminozuur, dat in de lever, de alvleesklier en de nieren wordt gesynthetiseerd uit glycine, arginine en methionine. Het wordt aangetroffen in 95% van de skeletspieren.

Waar vind je aminozuren?

Zoals aan het begin van dit artikel is gezegd, worden essentiële aminozuren niet door het lichaam gesynthetiseerd, maar worden zij gemakkelijk via onze voeding opgenomen:

• Methionine zit in vis, varkensvlees, rundvlees en kip, kaas, noten, soja en eieren;
• Tryptofaan komt voor in vlees en vis, maar ook in eieren, pinda's, soja, volkoren granen, pure chocolade, bananen en sommige oliehoudende zaden;
• Tyrosine zit in zuivelproducten, eieren, vlees en vis, noten en amandelen, aardappelen, champignons, bonen, spinazie, peterselie, asperges en bieten;
• Glutamine wordt aangetroffen in vlees, vis, granen, peulvruchten en zuivelproducten, maar aanzienlijke hoeveelheden worden aangetroffen in spinazie en miso.

In feite zijn eieren het voedsel dat de meeste essentiële aminozuren bevat, aangezien alle negen aanwezig zijn.